Interview
by Georgia Ikonomou for Infowoman
May 2020
What inspires you?
I can not answer this, there are the basic questions that constantly concern my work, namely memory, time, internal contradictions, identity, love, death, issues that concern the whole of mankind. Everyone tries to approach them and feel them in their own way. Painting and drawing is one of my way, the gesture, the form, the color operate soothingly. When my need is more conceptual, I resort to the digital potentials of video art. I digitize thoughts, reflections, questions, internal or external sounds. Sometimes it becomes necessary to diffuse in space either with "objects" in composition-installation, or with the body itself as a tool or as a field of conflict and creation-performance. Certainly these are very different means of expression but I am not interested in the standardization of the artist as a painter, performer etc. I am interested in having the freedom and ability to express myself as I like and serve my personal need at the moment.
How do you feel during this period of the coronavirus pandemic?
Impressed! It was something unexpected, something that brings horrors and possibilities. In this unexpected dystopian present, full with lack of freedom, fear, death, new possibilities of communication and solidarity emerge, new perspectives sparkle, as long as we want to realize them and to be open to change. The poetry of everyday life that we so recklessly lost the previous years, came and knocked on our door, for some it was a wonderful silence for others a dance macabre, anyway it was a new poetry, we ran with rage to return to the previous rhythms, are we sure it does us good?
Do you think that something changed in us during the days of confinement? What effect did the quarantine we all experienced have on you?
During the days of quarantine, although of course I was distressed by the situation, the surrounding sadness and anxiety, I must say that I found a piece of calm that I needed. This quietness in our lives and in the city, without frantic rhythms and running was wonderful and comforting. In addition, there was enough time for my personal quests, space for creation. I made a series of portraits, one for each passing day (confinement portraits) from the 12th of March until the 3rd of May when the restrictions were lifted, it was my personal diary, a consoling mantra. I no longer believe that we should ask for "normality" in the previous state of life. At this point, new possibilities are emerging as I mentioned earlier. The way we have managed our lives and the planet so far has been proved disastrous, it is painfully urgent to seek and pursue a much calmer and more collective way of life. A new system of existence based on us, not me. Collectivity and solidarity are the only way to a new reality. We need a new concept of rational production and distribution of goods and services, without the delirium of profit, accumulation, competition. A new social organization is possible as long as we pursue it. Some may hear this as an unearthly romance. They are wrong, the monster we have created so far is irrational and we call it life, society, daily routine, if we do not change it, it will swallow us. I am afraid that in the future in a hundred, two hundred years from now, they will use us as an example to be avoided. They will commemorate the twenty-first century as the age of individualism, the reckless destruction of the planet and the living, the age of self-destruction. In the memory of future generations we will be the voluntary suicide bombers of the past. Those who destroyed themselves and the planet. Yes, evil exists in us hand in hand with good - this is one of the important issues that preoccupies my work - but the matter is that as we evolve, good must grow and evil must be minimized.
How do you deal with this "evil within us"?
I try to understand it. Certain behaviors make me angry but on a second level I try to justify them. I am more strict with myself. I am also strict with social injustices, with fascist attitudes and ideas, with the systems of power that miserably manage our lives, but also with all of us who accept, immersed in a sick individualism, what is happening and we do not claim a more meaningful life.
What is the role of the artist in this period?
Whenever there was an attempt to manifest the arts and put them within “should” and limits, we came up with models of socialist realism and militant-empty-art, so I will not fall into the trap of talking about the role of artists in general. Εvery οne does what their soul loves, that which relieves him and redeems him. There is no requirement for a generalization, but there is a need for more humanity, understanding and tenderness, regardless of whether one is an artist, craftsman, scientist, worker, employee.
How did Free hugs II come about?
As the touch, the hug, the contact were demonized, restricted and banned during quarantine, the Free Hugs I action I did in 2009 came to mind. It was a comment on contact, communication, loneliness, otherness seen with the data of that time. I realized that an action to offer a hug in the days of the obligatory distance due to the virus, contains comedic-tragic elements and is reduced to a paradox. This is how Free hugs II came about, an action on camera or a pre-canceled performance. The action took place in the days of quarantine. During the era of the distance, a proposal for a free hug offer is canceled in advance. Of course, Despina Athanasiadou and Dimitris Theocharidis helped me in the realization of the action and the video.
What has it got to do with Free Hugs I?
Only the occasion and the "form" are common, that is, the offer of a hug and the transfer of the action into video art. What they comment on and negotiate is completely different, even opposite. The first video commented on ways of contact and relationships, while the second one the non-contact, its abolition.
Future plans?
Since 2019, my involvement in the theater department of the Aristotle University of Thessaloniki has given me the joy of joining creative groups of young people. Despite the restrictions, we are already working and I will make stage installations and costumes for two performances by young directors, for Antigone by A. Alexandros directed by Eva Stefa and for The Girl in the Dark Forest by Philippe Minyana directed by Christina Douka. At the same time I have been working since 2019 Nostos, my personal project which is a project in progress. The origin and core is the Homeric Odyssey, a shocking text that is the beginning of the human search, of the human myth. A range of different means of expression from installation, video and performance become the overall vehicle for exploring issues of internal search, memory, identity and gender as well as those consequently associated with them.
What does the word hug mean to you?
A wordless bravo and “I missed you”, consolation when the pain holds you, warmth in a cold night, in a cold moment that scratches your soul, two foreign hands around you that become you, the validation of love and its making as its brightest moment, another pulse synchronized with your own beat, a river of tenderness, a closed circuit of love, two-way acceptance, a meeting and a reunion, a farewell like dumb pain… these and so many more is a hug.
︎
Συνέντευξη στην Γεωργία Οικονόμου για το Infowoman
Μάιος 2020
Τι σας εμπνέει;
Δεν μπορώ να απαντήσω σε αυτό, υπάρχουν τα βασικά ζητήματα που απασχολούν συνεχώς τη δουλειά μου δηλαδή η μνήμη, ο χρόνος, οι εσωτερικές αντιφάσεις, η ταυτότητα, ο έρωτας, ο θάνατος, ζητήματα που απασχολούν το σύνολο του ανθρώπινου είδους. Ο καθένας προσπαθεί να τα πλησιάσει και να τα ψηλαφίσει με τον τρόπο του. Η ζωγραφική και το σχέδιο είναι ένας από τους δικούς μου τρόπους, λειτουργεί παρηγορητικά η χειρονομία, η φόρμα, το χρώμα. Όταν η ανάγκη μου είναι πιο εννοιολογική καταφεύγω στην ψηφιακή δυνατότητα του video art. Ψηφιοποιώ σκέψεις, προβληματισμούς, ερωτήσεις, ήχους εσωτερικούς ή εξωτερικούς. Άλλοτε πάλι γίνεται αναγκαία η διάχυση στον χώρο είτε με «αντικείμενα» σε σύνθεση- installation, είτε με το ίδιο το σώμα σαν εργαλείο ή σαν πεδίο συγκρούσεων και δημιουργίας- performance. Σίγουρα πρόκειται για πολύ διαφορετικά εκφραστικά μέσα αλλά δεν με ενδιαφέρει η τυποποίηση του καλλιτέχνη ως ζωγράφου, performer κλπ. Με ενδιαφέρει να έχω την ελευθερία και τη δυνατότητα να εκφράζομαι κατά πως μου αρέσει και εξυπηρετεί την προσωπική μου ανάγκη τη δεδομένη στιγμή.
Πώς αισθάνεστε την περίοδο αυτή της πανδημίας του κορωνοϊού;
Εντυπωσιασμένη! Ήταν κάτι απρόσμενο, κάτι που φέρει φρίκες και δυνατότητες. Μέσα σε αυτό το απρόσμενο δυστοπικό παρόν το γεμάτο ανελευθερία, φόβο, θάνατο, αναδύονται νέες δυνατότητες επικοινωνίας, αλληλεγγύης, λαμπυρίζουν νέες προοπτικές, φτάνει να θέλουμε να τις αντιληφθούμε και να είμαστε ανοιχτοί στην αλλαγή. Η ποίηση της καθημερινής ζωής που τόσο απερίσκεπτα απωλέσαμε τα προηγούμενα χρόνια ήρθε και μας χτύπησε την πόρτα, για κάποιους ήταν μια υπέροχη ησυχία για άλλους ένα dance macabre, όπως και να έχει ήταν μια νέα ποιητική, τρέξαμε με λύσσα να ξαναγυρίσουμε στους προηγούμενους ρυθμούς, είμαστε σίγουροι ότι μας κάνει καλό;
Πιστεύετε πως κάτι άλλαξε μέσα μας τις μέρες του εγκλεισμού; Τι επίδραση είχε πάνω σας η καραντίνα που όλοι βιώσαμε;
Τις ημέρες της καραντίνας παρ’ όλο που φυσικά και με στεναχώρησε η κατάσταση, η περιρρέουσα θλίψη και ανησυχία, οφείλω να πω πως βρήκα ένα κομμάτι ηρεμίας που είχα ανάγκη. Αυτή η ησυχία στη ζωή μας και στην πόλη χωρίς ξέφρενους ρυθμούς και τρέξιμο ήταν υπέροχη και ανακουφιστική. Επιπλέον υπήρχε χρόνος για τις προσωπικές μου αναζητήσεις, χώρος για δημιουργία. Έκανα μια σειρά πορτρέτων ένα για κάθε ημέρα που περνούσε (confinement portraits) από τις 12 Μαρτίου έως τις 3 Μαΐου που άρθηκαν οι περιορισμοί, ήταν το προσωπικό μου ημερολόγιο, ένα παρηγορητικό μάντρα. Δεν πιστεύω πια πως πρέπει να ζητάμε την ¨κανονικότητα¨ στην προηγούμενη κατάσταση ζωής. Εδώ αναδεικνύονται οι νέες δυνατότητες που ανέφερα πριν. Αποδείχθηκε ολέθριος ο τρόπος που διαχειριστήκαμε τις ζωές μας και τον πλανήτη ως τώρα, είναι οδυνηρά επείγον να αναζητήσουμε και να επιδιώξουμε ένα τρόπο ζωής πολύ πιο ήρεμο και συλλογικό. Ένα νέο σύστημα ύπαρξης με βάση το εμείς όχι το εγώ. Η συλλογικότητα και η αλληλεγγύη είναι ο μόνος τρόπος για μια νέα πραγματικότητα. Χρειάζεται μια νέα αντίληψη λελογισμένης παραγωγής και διανομής αγαθών και υπηρεσιών χωρίς το ντελίριο του κέρδους, της συσσώρευσης, του ανταγωνισμού. Μια νέα κοινωνική οργάνωση είναι εφικτή φτάνει να την επιδιώξουμε. Κάποιοι ίσως το ακούν αυτό ως έναν ανεδαφικό ρομαντισμό. Δεν έχουν δίκιο, παράλογο είναι το τέρας που δημιουργήσαμε ως τώρα και το λέμε ζωή, κοινωνία, καθημερινότητα, αν δε το αλλάξουμε θα μας καταπιεί. Φοβάμαι ότι στο μέλλον σε εκατό, διακόσια χρόνια από τώρα θα μας χρησιμοποιούν ως παράδειγμα προς αποφυγή. Θα μνημονεύουν τον εικοστό πρώτο αιώνα ως η εποχή του ατομικισμού, της αλόγιστης καταστροφής του πλανήτη και των έμβιων, ως η εποχή της αυτοκαταστροφής. Στη μνήμη των μελλοντικών γενεών θα είμαστε οι εκούσιοι αυτόχειρες του παρελθόντος. Αυτοί που κατέστρεφαν εαυτό και πλανήτη. Ναι το κακό υπάρχει μέσα μας χέρι χέρι με το καλό –αυτό είναι ένα από τα σημαντικά ζητήματα που απασχολούν το έργο μου- αλλά το ζήτημα είναι όσο εξελισσόμαστε το καλό να γιγαντώνεται και το κακό να ελαχιστοποιείται.
Aυτό «Το κακό μέσα μας» πως το αντιμετωπίζετε?
Προσπαθώ να το κατανοήσω. Με θυμώνουν συμπεριφορές αλλά σε δεύτερο επίπεδο προσπαθώ να τις δικαιολογήσω. Με τον εαυτό μου είμαι πιο αυστηρή. Αυστηρή είμαι και με τις κοινωνικές αδικίες, με φασιστίζουσες συμπεριφορές και ιδέες, με τα συστήματα εξουσίας που διαχειρίζονται άθλια τις ζωές μας αλλά και με όλους μας που αποδεχόμαστε βυθισμένοι σε ένα αρρωστημένο ατομικισμό ό,τι συμβαίνει και δεν διεκδικούμε μια πιο ουσιαστική ζωή.
Ποιος ο ρόλος του καλλιτέχνη την περίοδο αυτή;Όσες φορές έγινε προσπάθεια να μανιφεστοποιηθούν οι τέχνες και να μπουν σε πρέπει και όρια καταλήξαμε σε μοντέλα σοσιαλιστικού ρεαλισμού και στρατευμένης –κενής- τέχνης, άρα δεν θα πέσω στην παγίδα να μιλήσω για τον ρόλο των καλλιτεχνών γενικά, ο κάθε ένας κάνει αυτό που αγαπά η ψυχή, αυτό που τον ανακουφίζει και τον λυτρώνει μέσα του. Δεν υπάρχει η απαίτηση για μια γενίκευση αλλά υπάρχει η ανάγκη για περισσότερη ανθρωπιά, κατανόηση, τρυφερότητα, άσχετα από το αν είναι κάποιος καλλιτέχνης, τεχνίτης, επιστήμονας, εργάτης, υπάλληλος.
Πώς προέκυψε το Free hugs II;
Καθώς το άγγιγμα, η αγκαλιά, η επαφή δαιμονοποιήθηκαν και τέθηκαν σε περιορισμό και απαγόρευση κατά την καραντίνα, επανήλθε στη μνήμη η δράση Free hugs Ι που είχα κάνει το 2009. Ήταν ένα σχόλιο στην επαφή, στην επικοινωνία, τη μοναξιά, την ετερότητα ιδωμένο με τα τότε δεδομένα. Συνειδητοποίησα πως μια δράση για προσφορά αγκαλιάς στις μέρες της υποχρεωτικής απόστασης λόγω του ιού, εμπεριέχει κωμικοτραγικά στοιχεία και ανάγεται σε παραδοξότητα. Έτσι προέκυψε το Free hugs II μια δράση για κάμερα ή μια εκ των προτέρων ματαιωμένη performance. Η δράση πραγματοποιήθηκε στις ημέρες της καραντίνας. Μια πρόταση στην εποχή των αποστάσεων για προσφορά αγκαλιάς- Free Hugs- είναι εκ των προτέρων ματαιωμένη. Βέβαια με βοήθησαν στην πραγματοποίηση της δράσης και του video η Δέσποινα Αθανασιάδου και ο Δημήτρης Θεοχαρίδης.
Ποια η σχέση του με το Free Hugs I ?
Μόνο η αφορμή και η «φόρμα» είναι κοινά, η προσφορά αγκαλιάς δηλαδή και η μεταφορά της δράσης σε video art. Αυτό που σχολιάζουν και διαπραγματεύονται είναι τελείως διαφορετικό έως αντιθετικό. Το πρώτο video σχολίαζε τρόπους επαφής και σχέσεων, ενώ το δεύτερο τη μη επαφή, την κατάργησή της.
Μελλοντικά σχέδια?
Aπό το 2019 η εμπλοκή μου στο τμήμα θεάτρου του ΑΠΘ μου έδωσε τη χαρά να μπω σε δημιουργικές ομάδες νέων ανθρώπων. Παρ’ όλους τους περιορισμούς, ήδη δουλεύουμε και θα κάνω σκηνικές εγκαταστάσεις και κουστούμια για δύο παραστάσεις νέων σκηνοθετριών για την Αντιγόνη του Α. Αλεξάνδρου σε σκηνοθεσία Εύας Στέφα και για το Κορίτσι στο σκοτεινό δάσος του Philippe Minyana σε σκηνοθεσία Χριστίνας Δούκα. Παράλληλα δουλεύω από το 2019 το Νostos, το προσωπικό μου project που είναι έργο σε εξέλιξη. Αφορμή και πυρήνας είναι η Ομηρική Οδύσσεια, ένα συγκλονιστικό κείμενο που αποτελεί την απαρχή της ανθρώπινης αναζήτησης, του ανθρώπινου μύθου. Μια γκάμα διαφορετικών εκφραστικών μέσων από installation, video και performance γίνονται το συνολικό όχημα για διερεύνηση ζητημάτων εσωτερικής αναζήτησης, μνήμης, ταυτότητας και φύλου καθώς και όσων συνεπακόλουθα συνδέονται με αυτά.
Τι σημαίνει η λέξη αγκαλιά για εσάς;
Ένα μπράβο άφωνο και ένα μου έλειψες, παρηγοριά όταν ο πόνος σε κατέχει, ζεστασιά σε μια κρύα νύχτα, σε μια κρύα στιγμή που γρατζουνά την ψυχή σου, δυο χέρια ξένα γύρω σου που γίνονται εσύ, η επικύρωση του έρωτα και της πράξης του σαν την πιο λαμπρή στιγμή του, ένας άλλος σφυγμός συγχρονισμένος με το δικό σου χτύπο, ποτάμι τρυφερότητας, κλειστό κύκλωμα αγάπης, αποδοχή διπλής κατεύθυνσης, μια συνάντηση και ένα συναπάντημα, αποχαιρετισμός σαν βουβός πόνος… αυτά και άλλα τόσα είναι η αγκαλιά.